---

• Wpisy

Pojawiające się uporczywe bóle w stawie biodrowym, nierzadko promieniujące do uda i kolana, bóle nocne w obrębie stawu biodrowego, przykurcze mięśniowe i sztywność po nocy lub dłuższej bezczynności czy ograniczenia ruchowe są sygnałem świadczącym o mogących wystąpić zmianach zwyrodnieniowych w obrębie stawu biodrowego. Nierzadko, wymienionym objawom towarzyszą obrzęki i zaniki mięśniowe, a także, wykrywane dopiero w badaniu radiologicznym, torbiele i narośla kostne. Wszystkie z wymienionych utrudniają codzienne funkcjonowanie pacjentom,  rzutując tym samym na ich komfort życia. Powszechną ucieczką od takiego stanu rzeczy jest przyjmowanie leków przeciwbólowych, które w dłuższym okresie nie są żadnym rozwiązaniem. Dodatkowo nie pozostają obojętnymi dla naszego organizmu.

Przyczyny zwyrodnienia stawu biodrowego są wielorakie. Z wiekiem, wraz z postępującym procesem starzenia, potęguje się zużycie stawów. Ścieńcza się odpowiedzialna za prawidłowe funkcjonowanie stawu chrząstka. Zwapnieniu ulegają ścięgna, ograniczające zakres ruchu. Nie bez znaczenia są zapalenia stawów, martwice (np. głowy kości udowej), zaawansowana osteoporoza. Zwyrodnienie stawu biodrowego może być również pochodną wad wrodzonych, do jakich wypada zaliczyć choćby dysplazję stawu. Wreszcie, jako jednego z “winowajców”, upatruje się w: przebytych urazach, zapaleniach, niektórych schorzeniach (np. toczeń rumieniowaty) lub prowadzonym stylu życia. W przypadku tego ostatniego czynnika warto wskazać: ciężką pracę fizyczną, nadwagę czy nadmierne obciążanie stawów.

Rehabilitacja po wymianie stawu biodrowego

Trzeba wiedzieć, że zwyrodnienia stawów nie da się ani cofnąć, ani wyleczyć. Można się jedynie przeciwstawiać jego dalszym postępującym zmianom, starając się wyhamować dynamikę tej choroby. I dużo tu zależy od wspominanego już prowadzonego trybu życia, stosowanej diety, świadomości chorego, konsekwencji postępowania i utrzymywania dyscypliny leczenia.

W zaawansowanych przypadkach zwyrodnienia, najczęstszą jednak drogą postępowania jest wykonanie operacyjnego zabiegu endoprotezoplastyki stawu biodrowego – inaczej zabiegu wszczepienia sztucznego stawu. Dzięki niemu, chorego można uwolnić od trapiących go dolegliwości.

Do niedawna, do tego rodzaju zabiegu, kwalifikowano pacjentów na etapie tak zaawansowanych zmian, które uniemożliwiały im samodzielnego poruszanie. Obecnie, do kategorii pacjentów poddawanych zabiegowi endoprotezoplastyki zalicza się chorych, już na etapie ograniczonego komfortu życia i dolegliwości bólowych. Mało tego, obowiązujące trendy nakazują, aby operacje biodra przeprowadzać jak najszybciej. Tym sposobem unika się wtórnych zmian zwyrodnieniowych.

Sam zabieg jest powszechnym, niemal rutynowym. Szeregowany jest jako jeden z najczęściej wykonywanych zabiegów rekonstrukcyjnych u osób dorosłych. Polega on na usunięciu uszkodzonych części stawu biodrowego i zastąpieniu ich endoprotezą – sztucznymi elementami. Zadaniem endoprotezy jest przejęcie funkcji uszkodzonych struktur stawu. Dzięki wszczepionym elementom zostaje wyeliminowany ból i przywrócona czynność stawu. Pacjent ponownie może wykonywać podstawowe ruchy: jak chodzenie, wstawanie, przenoszenie rzeczy, wchodzenie i schodzenie po schodach. Bólu nie sprawia ubieranie się (zwłaszcza spodni), jazda samochodem (choć nie poleca się prowadzenia pojazdu), a codzienne czynności znowu zaczynają być normalne. Wpływa to pozytywnie na psychikę pacjenta ale i również osób z jego otoczenia.

Jednakże sam zabieg nie gwarantuje pełni powrotu do zdrowia. To tylko jedna strona medalu. Drugą stanowi prawidłowa rehabilitacja po wymianie stawu biodrowego, a przede wszystkim zaangażowanie w nią samego pacjenta. Tak naprawdę, rehabilitacja po wymianie stawu biodrowego, powinna zacząć się jeszcze przed zabiegiem, kiedy pacjenta można przygotować, nastawić psychicznie do tego co go czeka, pokazać i nauczyć jak prawidłowo wstawać, leżeć, siadać po operacji, jak poruszać się o kulach czy korzystać z balkonika. Praktyki te zarówno usprawniają pacjenta, wzmacniają mięśnie, ale również psychicznie przygotują do nowej rzeczywistości.

Bezpośrednio po operacji, niezbędne jest działanie przeciwzakrzepowe i przywrócenie prawidłowego krążenia. Równocześnie wzmacnia się mięśnie, pionizuje pacjenta i przyzwyczaja do ruchu. Wraz z pierwszymi czynnościami wdraża się farmakoterapię ordynując leki przeciwzakrzepowe, przeciwbólowe i antybiotyki.

Priorytetem na tym etapie rehabilitacji stają się ćwiczenia czucia głębokiego wykonywane w różnych pozycjach oraz pierwsze próby przesiadania. Stopniowo wprowadza się ćwiczenia izometryczne mięśni pośladkowych i czworogłowych uda, ćwiczenia oporowe stóp.

W następnej kolejności rozpoczyna się tzw. ćwiczenia prowadzone, ćwiczenia w odciążeniu (na podwieszkach) i wspomagane – obejmujące operowany staw biodrowy, a z czasem ćwiczenia wolne i oporowe, wzmacniające stopniowo mięśnie obręczy biodrowej.

Rehabilitacja po Wszczepieniu Stawu Biodrowego

Dalszym kierunkiem rehabilitacji po wymianie stawu biodrowego jest nauka chodu. Najpierw jest to poruszanie o kulach, potem o jednej z nich, wraz ze zwiększaniem dystansu i stopniowym obciążaniem operowanej nogi – stawu. Nie zapomina się przy tym o ćwiczeniach rozciągających. Następnie pacjenta przyucza się do poruszania po schodach, a finalnie dąży do samodzielnego poruszania bez zaopatrzenia ortopedycznego.

Dodatkowo, pacjent, podczas całego etapu rehabilitacyjnego, jest edukowany, gdyż zabieg wymiany stawu biodrowego niesie ze sobą szereg ograniczeń, których należy po powrocie do życia codziennego przestrzegać.

Po wymianie stawu biodrowego nie należy siadać na miękkich siedziskach, a wybierać zamiast nich twarde krzesła. Pamiętać trzeba, by w pozycji siedzącej, kolana były niżej aniżeli stawy biodrowe. Siedząc nie należy podpierać się rękoma  o nogę operowaną. Niezbędne jest unikanie krzyżowania nóg, ich zakładania na siebie, nadmiernego przywodzenia kończyny operowanej i jej rotowania (skręcania) na zewnątrz. Trzeba wyeliminować gwałtowne przysiady i dźwiganie ciężkich przedmiotów.

Poleca się pacjentowi utrzymywanie wskazanej wagi ciała. W czasie snu korzystania z poduszki między kolanami i unikania leżenia na boku operowanym. W pierwszych tygodniach po operacji chory powinien spać przede wszystkim na plecach, by uniknąć ewentualnego zwichnięcia stawu biodrowego.

Ćwiczenia w Odciążeniu

Nauka chodu po wymianie biodra

Wśród zaleceń pooperacyjnych istotne są także instrukcje dotyczące przygotowania przestrzeni domowej pacjenta, pamiętając aby dostosować meble, chociaż niektóre, do wzrostu chorego; zamontować uchwyty w toalecie i kabinie prysznicowej; korzystać z mat antypoślizgowych; usunąć wszelkie przeszkody (w tym dywaniki i chodniki) i zabezpieczyć lub wyeliminować śliskie powierzchnie.

Fizjoterapeuta Rzeszów

Rehabilitacja po Wszczepieniu Sztucznego Stawu Biodrowego