---

• Wpisy

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) zwane inaczej gośćcem jest przewlekłą chorobą tkanki łącznej o podłożu immunologicznym. Jak wskazuje nazwa, ta reumatyczna przypadłość, atakuje stawy, a nieleczona prowadzi do całkowitej ich destrukcji, a w konsekwencji do niepełnosprawności a nawet śmierci.

Choroba rozpoczyna się od zapalenia błony maziowej stawów, a jej pierwsze objawy wskazują na objawy grypowe lub przeziębieniowe. Zauważalne są: stany podgorączkowe, osłabienie i utrata apetytu, niewielki spadek masy ciała, później zaś silne bóle, sztywność stawów, drętwienie, mrowienie, tkliwość stawów; pojawiające się torbiele, zaburzenia równowagi, zaniki mięśni wokół zajętego stawu czy zaburzenia mowy. Rozwijający się stan zapalny uszkadza także chrząstkę stawową, a w konsekwencji i same stawy. Rzutuje także i na inne układy i narządy, atakując nerki, płuca czy układ krążenia. A zaburzenie ukrwienia pociąga za sobą kolejną nadwrażliwość – na zimno. Co istotne choroba postępuje szybko. Ma okresy remisji i zaostrzeń ale nawet kilka tygodni wystarczy do wystąpienia poważnych zmian na jej podłożu.

Choroba przybiera trzy postaci:

I typ z możliwością remisji – łagodny i poddający się leczeniu

II typ łagodny – z powolnymi zmianami

III typ ciężki – oporny na leczenie, z szybką progresją destrukcyjnych zmian.

W przypadku zdiagnozowania RZS rokowania są niepomyślne, gdyż całkowite wyleczenie zdarza się niezwykle rzadko, a dodatkowo, wielu chorych jest opornych na stosowane leczenie. Jednak u każdej osoby choroba może przebiegać inaczej.

Rehabilitacja reumatoidalnego zapalenia stawów Rzeszów

Przyczyny reumatoidalnego zapalenia stawów nie są do końca poznane. Podejrzewa się, że stoją za nim zakażenia wirusowe lub bakteryjne. Początkowy stan zapalny rozpoczyna się wewnątrz stawu. Charakterystyczne jest to, że choroba zwykle atakuje te same stawy po obu stronach ciała. Początkowo narażone są na chorobę stawy stóp i dłoni. W miarę rozwoju choroby zajęte zostają i większe stawy: kolanowe, łokciowe, biodrowe, ramienne, a także stawy do tej pory mniej obciążane: palców, śródręczno-paliczkowe, nadgarstki i stawy łokciowe. U sporej grupy chorych  dochodzi również do opanowania stawów kręgosłupa. Pojawiają się charakterystyczne dla RZS guzki reumatoidalne – jako twarde, niebolesne zgrubienia, występujące najczęściej w tkance podskórnej.

Mimo, że przyczyny schorzenia nie są dostatecznie dobrze poznane, to stosunkowo trafnie można  określić czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia tej choroby. Do nich należy zaliczyć: płeć (kobiety częściej zapadają na RZS niż mężczyźni); zaburzenia układu immunologicznego, stres, czynniki genetyczne i palenie papierosów.

Postępujące zmiany chorobowe można monitorować badaniami obrazowymi: USG, RTG, rezonansem magnetycznym; tomografią komputerową (tomografię stosuje się jako badanie uzupełniające, np. w ocenie zmian kręgosłupa). Warto wiedzieć, że badania USG i rezonans magnetyczny mogą wskazywać na zmiany zapalne wcześniej niż standardowe badanie RTG. W badaniach obrazowych ważna jest regularna i częsta ocena zmian, a przez to i postępów leczenia. Zaleca się wykonywanie ich co 1-3 miesiące.

Z kolei najistotniejszymi badaniami laboratoryjnymi, pomocnymi w rozpoznaniu reumatoidalnego zapalenia stawów będą: RF (czyli czynnik reumatoidalny); przeciwciała oraz białko C reaktywne (CRP), OB i morfologia krwi.

Samo leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów należy rozpocząć jak najszybciej, ze względu na prawdopodobieństwo możliwie jak najdłuższego zachowania sprawności i uniknięcia inwalidztwa. Leczenie jest ukierunkowane na łagodzenie objawów choroby, a sam wybór metody uzależnia się od skali punktowej stworzonej dla klasyfikacji reumatoidalnego zapalenia stawów. Przy ustaleniu metody prowadzenia pacjenta bierze się pod uwagę: czas trwania objawów, liczbę zajętych stawów i dotychczasowe wskaźniki wyników badań.

W kuracji stosuje się zarówno niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) i przeciwbólowe. Istotne uzupełnienie stanowi dieta pacjenta. Powinna być bogata w kwasy tłuszczowe omega-3 (wpływają one na zmniejszenie sztywności porannej, bólu stawów i korzystnie wpływają na kondycję stawów i funkcjonowanie mózgu). Z kolei jednonienasycone kwasy tłuszczowe oddziałują przeciwzapalnie. Dieta osób z RZS powinna zawierać także sporo: warzyw i owoców, produktów bogatych w potas (np.: soki marchwi, pomarańczowy, pomidorów, czerwonej porzeczki), a jednocześnie małą ilość  sodu (w tym soli kuchennej). Poleca się szczególnie tłuste ryby morskie, nasiona roślin strączkowych i produkty pełnoziarniste.

Reumatoidalne zapalenie stawów

W schemacie leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów nie powinno zabraknąć rehabilitacji. Oprócz typowej kinezyterapii (leczenia ruchem), w której winny się znaleźć: ćwiczenia w odciążeniu, manipulacyjne, w wodzie, w pełnym zakresie ruchu w stawie; dobre rezultaty przynoszą zabiegi fizykalne. W przypadku RZS, należy do nich zaliczyć: krioterapię (miejscowe leczenie zimnem parami: CO2, azotu, chłodnym powietrzem); krioterapię ogólnoustrojową (w kriokomorze); magnetoterapię; elektroterapię (jonoforezę wprowadzającą leki przeciwbólowe i przeciwzapalne); ultradźwięki (w tym fonoforezę); światłolecznictwo; masaże i leczenie uzdrowiskowe z zabiegami balneoterapii (kąpiele solankowe, siarczkowo–siarkowodorowe, okłady z pasty borowinowej).

Fizjoterapeuta Rzeszów