---

• Wpisy

Porażenie nerwu twarzowego / rehabilitacja porażenia nerwu twarzowego

Porażenie nerwu twarzowego jest schorzeniem, które może wystąpić u każdego- bez względu na wiek. Przy tym jest jednym z najczęstszych porażeń dotykającym nerwy czaszkowe. Objawy, choć zróżnicowane, są na tyle charakterystyczne, że lekarze zwykle nie mają żadnych wątpliwości z prawidłową diagnozą. Nerw twarzowy zawiera włókna czuciowe jak i ruchowe, dlatego jego porażenie skutkuje dysfunkcją zarówno czucia jak i ekspresji twarzy. A przyczyn tej przypadłości, zarówno wrodzonych jak i nabytych, można wyliczyć sporo.

Porażenie nerwu twarzowego może być zatem pochodną:

– zespołu Moebiusa (zespół wad wrodzonych z szeregiem zaburzeń neurologicznych), komplikacji okołoporodowych, udaru mózgu, przebytej boleriozy, półpaśca, urazów głowy – zwłaszcza okolic kości skroniowej, zapalenia ucha, cukrzycy, nadczynności tarczycy, awitaminozy (z grupy A), autoimmunologicznej miastenii, infekcji wirusem opryszczki lub mononukleozy, stwardnienia rozsianego, ziarniakowego zapalenia naczyń (inaczej zespół Melkerssona-Rosenthala), dystrofii miotonicznej (zaniku mięśni), nowotworów ślinianek przyusznych lub ośrodkowego układu nerwowego,

– zespołów: Millarda-Gublera (porażenia nerwu odwodzącego i twarzowego),

– Guillain-Barre (wielokorzeniowego zapalenia demielinizacyjnego nerwów),

– Ramsaya-Hunta (specyficznej formy półpaśca), zatruć, przeziębień czy powikłań po zabiegach pooperacyjnych przeprowadzanych w obrębie głowy.

A to i tak nie jest pełna lista przyczyn.

Rehabilitacja porażenia nerwu twarzowego

Uszkodzenie nerwu twarzowego – swoistej drogi nerwowej zaopatrującej twarz w bodźce czuciowe i ruchowe – zwykle prowadzi do niesymetrycznego porażenia twarzy. Stąd objawy najczęściej występują po jednej z jej stron. Rzadko po obydwóch.

Oznakami porażenia nerwu twarzowego są: upośledzenie ekspresji twarzy, ruchów ust, ruchów powiek wraz z upośledzeniem łzawienia, opadający kącik ust. Przy okazji, marszczenie czoła (czoło staje się najczęściej gładkie), uniesienie brwi, zamknięcie oka, wyszczerzanie zębów – w przypadku porażenia są mocno utrudnione. Daje się zauważyć wygładzenie fałdu nosowo-wargowego. Dodatkowo pacjent ma trudności z gwizdaniem, szczerzeniem zębów czy wydymaniem policzków.

Współistniejące często z porażeniem nerwu twarzowego zakłócenie pracy mięśnia strzemiączkowego może skutkować niedosłuchem, a ból ucha lub okolicy tuż za uchem nie jest wcale rzadkim zjawiskiem. Niedowład warg i ograniczenie produkcji śliny w jamie ustnej zwykle przyczyniają się do upośledzenia artykulacji, a tym samym i wad wymowy. Dotknięta porażeniem okolica drętwieje, zanika czucie głębokie twarzy, a jeśli porażenie objęło i język dochodzi do zaburzenia smaku. Mimo ograniczenia produkcji śliny może wystąpić, wprawiający pacjentów w zakłopotanie, jej mimowolny niekontrolowany wyciek.

Rehabilitacja porażenia nerwu twarzowego uzależniona jest od charakteru przypadłości i zajętego obszaru. Oba te czynniki determinują postępowanie terapeutyczne. Od przyczyn uzależnione jest także rokowanie. W większości jednak wypadków deficyty wynikające z porażenia nerwu twarzowego całkowicie ustępują. Czasem trwa to kilka dni, innym razem nawet do kilku miesięcy. Jedynie w przypadkach kiedy nerw twarzowy został trwale uszkodzony trwale (wypadki, urazy) może być wymagane leczenie zabiegowe.

Porażenie nerwu twarzowego

Jednym z czynników decydujących o skróceniu czasu powrotu do zdrowia jest możliwie szybkie wdrożenie rehabilitacji. Jej uzupełnienie może stanowić farmakoterapia i zabiegi fizykalne ukierunkowane na ograniczenie ewentualnego bólu, przyspieszenie regeneracji zajętego obszaru, stymulację odżywiania upośledzonych miejsc i wyrównanie napięcia mięśniowego. W tym przypadku pomocnymi zwykle okazują się naświetlania lampami Sollux, elektrostymulacja mięśniowa, okłady borowinowe, parafinoterapia, magnetoterapia czy biostymulacja laserowa. W postępowaniu leczniczym przy porażeniu nerwu twarzowego wykorzystuje się także ultradźwięki lub jonoforezę i fonoforezę – przede wszystkim jako sprawdzoną i skuteczną pomoc przy wprowadzaniu leków przeciwzapalnych.

Wraz z zabiegami fizykalnymi nieodzowną jest gimnastyka twarzy i różnej złożoności ćwiczenia ruchowe. Mają one niebagatelny wpływ na profilaktykę przykurczów. Wieloetapowa gimnastyka porażonych mięśni powinna z czasem przywrócić utracony tonus, a sam trening prowadzony przez rehabilitanta powinien obejmować szerokie spektrum mimiki. Mimiki takiej jak: marszczenie czoła, wszelkich ruchów warg z próbami gwizdania włącznie, próby wyszczerzenia zębów, marszczenie nosa. Inne ćwiczenia to szerokie otwieranie oczu, szybkie mruganie, mocne zaciskanie powiek, unoszenie brwi, ściąganie policzków i warg, szerokie otwieranie ust i następnie ich zaciskanie. Trening uśmiechu, robienie smutnych min, próby dmuchania, gimnastykę języka, artykulację samogłosek i wszelkie ruchy żuchwy. W procesie rehabilitacyjnym przydatnym będzie zwykłe lustro, dzięki któremu pacjent poprawia kontrolę własnego treningu stymulując dodatkowo bodźce wzrokowe.

Doskonałe uzupełnienie postępowania rehabilitacyjnego w przypadku porażenia nerwu twarzowego stanowi masaż. W sposób znaczny zmniejsza on napięcie mięśni. Wykonuje się go na wszystkie części twarzy włącznie z wargami, mięśniem okrężnym ust, brodą, policzkami, nosem okolicą brwi, czoła i mięśniem okrężnym oka. Przy tym masowane są obie części twarzy, niezależnie od występowania efektów porażenia.

Dopełnienie całej terapii mogą stanowić kinesiotaping lub prowadzenie ćwiczeń stymulujących czucie głębokie metodą PNF czy Vojty.