Skręcenie stawu skokowego jest niczym innym jak przekroczeniem fizjologicznego zakresu ruchu tegoż stawu. W wyniku tego urazu uszkodzeniu zwykle ulegają części miękkie, jak: torebka stawowa, więzadła i chrząstka stawowa. W odróżnieniu od cięższego zwichnięcia, skręcenie może przebiegać z rozerwaniem torebki stawowej i więzadeł, jednak bez przemieszczania względem siebie powierzchni stawowych.
Objawami skręcenia stawu skokowego są wówczas: silny, ostry ból, zlokalizowany głównie po stronie bocznej stawu, tkliwość uciskowa w miejscu urazu, krwiak, zmniejszona ruchomość stawu, niestabilność stawu.
Skręcenie może powstać wskutek działania ruchów: zgięcia, przywiedzenia i supinacji (wówczas mówimy o skręceniu inwersyjnym) lub ruchach: wyprostu, odwiedzenia oraz pronacji (wówczas jest to skręcenie ewersyjne – z tzw. nawrócenia).
Generalnie, skręcenie stawu skokowego, najczęściej występuje przy nieprawidłowym obciążeniu i ułożeniu stopy w trakcie: biegu, skoku czy podczas lądowania. Rzadziej przy marszu. Czasem, może być pochodną wcześniej przebytych kontuzji, braku równowagi mięśniowej , nieprawidłowej biomechaniki stopy czy wiotkości więzadeł.
Skutkiem nieleczenia następstw skręconego stawu mogą być: niestabilność lub uszkodzenia chrząstki stawowej ze zmianami zwyrodnieniowymi włącznie. Postępowanie rehabilitacyjne w leczeniu skręcenia stawu skokowego dobiera się indywidualnie, w zależności od stopnia uszkodzenia stawu.
Najlżejszy, I stopień zwykle kończy się naciągnięciem torebki stawowej oraz więzadeł, bez niestabilności stawu, za to z bólem, obrzękiem i ograniczeniem ruchomości;
Stopień II – cechuje rozerwanie torebki stawowej z przerwaniem włókien kolagenowych więzadeł. Obok obrzęku, bolesności uciskowej i ograniczonej ruchomości pojawia się także nieznaczna niestabilność.
Najcięższy, stopień III – niesie ze sobą poważne konsekwencje w postaci rozerwanej torebki stawowej i całkowitym przerwaniem ciągłości więzadeł. Występuje spory obrzęk, bolesność, ograniczenie ruchu i, co istotne, niestabilność stawu.
Do postawienia prawidłowej diagnozy przydatny niezbędny jest: wywiad z pacjentem, oględziny, testy funkcjonalne oraz badania obrazowe (RTG, USG) z uwzględnieniem projekcji przednio-tylnej, bocznej i uwidaczniającej widełki stawu skokowego. Pozwalają one ustalić stopień urazu oraz wykluczyć poważniejsze zmiany w rodzaju pęknięć, złamań czy przemieszczeń. W postępowaniu rehabilitacyjnym, w pierwszej fazie – ostrej, warto wspomóc się farmakoterapią. Bez względu na stopień uszkodzenia stawu nieodzowne będą leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Choćby ze względu na zahamowanie rozwijającego się stanu zapalnego, który w konsekwencji może doprowadzić do uszkodzenia chrząstki stawowej i nasady kości.
Skutki skręcenia I stopnia (najłagodniejsze) wystarczy schładzać okładami i ograniczyć ruch w stawie. Powrót do zdrowia następuje zwykle do 14 dniu od urazu.
Skręcenie II stopnia wymaga bezwzględnej konieczności unieruchomienia stawu, odciążenia nogi, schładzania i leczenia przeciwobrzękowego. Często niezbędny jest stabilizator.
Urazy najcięższe – III stopnia wymagają odciążenia, schładzania i stabilizatora. Niestety, w wielu przypadkach, leczenie zachowawcze okazuje się niewystarczającym i wówczas niezbędna będzie operacja (z zszyciem uszkodzonych więzadeł i ich rekonstrukcją).
Same efekty rehabilitacji po skręceniu stawu skokowego zależą od wielu czynników, by wymienić: wielkość obrażenia, wiek pacjenta, poziom dotychczasowej aktywności fizycznej, dietę, rehabilitacyjną dyscyplinę i wiele innych.
W warunkach domowych pierwszą pomocą w przypadku skręcenia stawu powinien być schemat: RICE, gdzie R oznacza „rest” (odpoczynek); I – „ice” (zimny okład); C – „compression” (ucisk); E – „elevation” (uniesienie kończyny w górę). Ostatnio do schematu dołączono P – „protection” (ochronę uszkodzonego miejsca).
Dobry Fizjoterapeuta Rzeszów