Urazy stawu barkowego. Staw ramienny popularnie określany mianem stawu barkowego należy do stawów kulistych. Jest największym, ruchomym połączeniem kończyny górnej z bardzo szerokim zakresem ruchów. Łączy on kończynę górną z obręczą barkową. Ze względu na swoją specyficzną budowę – dużą główkę i płytką panewkę, ma niewielkie ograniczenia więzadłowe, a stabilizują go i chronią przed kontuzjami mięśnie. Wśród nich grupa mięśni tzw. rotatorów, sama szczególnie podatna na kontuzje. Płaską powierzchnię stawową stawu ramiennego pogłębia otaczający ją obrąbek stawowy, który przyczynia się do ochrony głowy kości udowej przed uderzeniami o kostny brzeg panewki, przy okazji zabezpieczając ją przed pełnym ruchem w stawie.
Ze względu na szeroki zakres mobilności i funkcje które pełni, staw ten często ulega urazom. I niestety dotyczą one nie tylko osób aktywnych, uprawiających sport, ale dosłownie wszystkich. Gdy już dochodzi do urazu stawu barkowego, pojawia się silny ból, ograniczenie ruchu i niejednokrotnie odczucie braku stabilności stawu.
Czasem, by doszło do uszkodzenia stawu barkowego, wystarczy silniejsze uderzenie, upadek, przemieszczenie poza dopuszczalny zakres lub przeciążenie. Kontuzji niejednokrotnie towarzyszy naciągnięcie więzadeł, naderwanie ścięgien lub mięśni i mogące się pojawiać stany zapalne i bólowe.
Rodzajów kontuzji barku i związanych z nim jednostek chorobowych jest tak wiele, że można z nich ułożyć długą listę, by tylko wymienić: bóle na tle angio i neuropatii; zakrzepicę żyły pachowej i podobojczykowej; neuropatie nerwu grzbietowego łopatki, nadłopatkowego, piersiowego długiego, dodatkowego, pachowego; uszkodzenie splotu ramiennego; zespół cieśni stawu podbarkowego; uszkodzenie stożka rotatorów; destabilizacja ścięgna głowy długiej; niestabilność stawu ramiennego; bark pływaka; zapalenie stawu ramiennego; zapalenie torebki stawu ramiennego; zespół strzelającego barku; uszkodzenie obrąbka stawowego; uszkodzenie stawu barkowo-obojczykowego… A i to nie wszystkie.
Jednakże, najbardziej pospolitymi urazami stawu ramiennego są: zwichnięcia, złamania, uszkodzenia wspomnianego pierścienia rotatorów i zwyrodnienia. Przy zwichnięciu głowa kości ramiennej przemieszcza się poza obręb panewki stawu. Oprócz dotkliwego bólu, obrzęku, deformacji i krwiaka podskórnego może, i nierzadko dochodzi, do uszkodzenia ścięgien. W przypadkach niedoleczenia, nieprawidłowo prowadzonej rehabilitacji i chęci zbyt szybkiego powrotu do aktywności, zwichnięcie jest przyczyną późniejszej niestabilności tegoż stawu.
Równie częstą przypadłością jest zwyrodnienie stawu barkowego. Wiąże się ono z kumulacją nakładających się z wiekiem bagatelizowanych mikrourazów, stanów zapalnych, niewielkich krwotoków, które z czasem mogą doprowadzić do uszkodzeń kości i degeneracji chrząstek stawowych. Czasem mogą to być również powtarzające się urazy stawu barkowego. Pojawiający się wówczas w okolicach stawu ból jest z początku praktycznie niemal nieodczuwalny. Jednak z czasem może się nasilić, nawet podczas niewielkich przeciążeń lub nawet w trakcie nieprawidłowych pozycji (choćby w czasie snu), a zmiany zwyrodnieniowe, zaczynają powoli postępować nie tylko wywołując nieznośny ból ale także i ograniczenia ruchomości samego stawu.
Z kolei w przypadku rotatorów, uszkodzenia zwykle powstają wskutek wielokrotnego rozciągania mięśni w obrębie stawu ramiennego. Dotyczą głównie mięśni: obłego mniejszego, podgrzebieniowego, nadgrzebieniowego i podłopatkowego. Często pojawiają się przy niektórych uprawianych dyscyplinach, np. w sportach „rakietowych”, podnoszeniu ciężarów, jazdy konnej. Dotykają one najczęściej osób bardzo aktywnych i związane są z przeciążeniami na bazie wielokrotnego powtarzania danych ruchów lub czynności.
W leczeniu urazów stawu barkowego najistotniejsze jest postawienie prawidłowej diagnozy. Winna ona powstać na bazie: wywiadu z chorym, zdjęcia rtg, badaniu usg, tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. Bez względu na rodzaj kontuzji w zaordynowanym leczeniu należy unikać obciążania stawu barkowego. Cięższe przypadki z pewnością będą wymagać unieruchomienia i wyłączenia stawu. Przydatne tu będą sprzęty zaopatrzenia ortopedycznego: temblaki, chusty, ortezy. W pierwszym, ostrym etapie, warto także skorzystać z zimnych okładów, przyjmować niesterydowe leki przeciwzapalne (diklofenak, naproksen, ketoprofen czy meloksykam), leki rozluźniające i środki przeciwbólowe.
Dopiero po tym etapie można przystąpić do właściwej rehabilitacji. Sama terapia urazów stawu ramiennego obejmuje ćwiczenia i zabiegi fizjoterapeutyczne. Oddziałują one na tkanki, przyspieszając procesy gojenia i zrastania uszkodzeń poszczególnych struktur.
W skomplikowanych przypadkach, kiedy metody nieoperacyjne okazują się nieskuteczne nieodzownym może być zabieg operacyjny.
Dobry Fizjoterapeuta Rzeszów